Congres VS nog oneens over wetgeving

Het juridische onderscheid tussen freelancers en werknemers is niet alleen in Nederland een vraagstuk. In de VS stemde het Huis van Afgevaardigden voor de PRO Act, een wet die werknemers meer opties geeft om zich te organiseren in vakbonden. De Senaat twijfelt. De definitie van ‘werknemers’ die deze wet hanteert, zou namelijk ook gevolgen kunnen hebben voor freelancers. De PRO Act (H.R. 842) heet voluit de Protecting the Right to Organize Act en werd op 9 maart goedgekeurd door het Huis van Afgevaardigden. Deze wet geeft werknemers meer rechten om collectief te onderhandelen, bijvoorbeeld via vakbonden. Onderdeel van het wetvoorstel is een aanscherping van de criteria die bepalen wanneer iemand nu wel of niet als ´zelfstandige´ wordt gezien. Eind vorig jaar nam de regering-Trump nog nieuwe, duidelijkere en ook soepelere criteria op in de ‘Fair Labor Standards Act’. Die zijn ondertussen al weer ingetrokken. En via de PRO Act schept de regering van Biden dus juist nauwere kaders. Die roepen de nodige weerstand onder freelancers op.

De juridische details

De PRO Act bevat een voorstel tot wijziging van paragraaf 152.3 van de National Labor Relations Act. Deze wet wordt ook wel de Wagner Act genoemd en is in het leven geroepen in 1935. Tijdens de crisis van de jaren ‘30 was dit de eerste wet die de Amerikaanse overheid aannam om werknemersrechten te beschermen. Paragraaf 152.3 behandelt welke personen zich mogen verenigen in vakbonden en welke niet. Tot nog toe uitgesloten waren landbouwwerkers, huishoudsters, toezichthouders en ‘independent contractors’. De PRO Act wil laatstgenoemde categorie verder specificeren. Het voorstel is dat er alleen sprake is van een zelfstandige, en geen werknemer, zolang wordt voldaan aan de drie criteria van een ABC-regel: A. Er is geen sprake van instructies of gezag van de opdrachtgever B. De zelfstandige verricht werkzaamheden die buiten de gewoonlijke praktijk van de opdrachtgever vallen C. De zelfstandige heeft een eigen bedrijf en verricht dezelfde soort werkzaamheden ook voor andere opdrachtgevers De PRO Act hanteert hetzelfde ABC-model als de Californische AB5-wet.

ABC-wetgeving verliep in Californië niet vlekkeloos

Californië, met een veelheid aan freelancers en koploper in de gig-economie, voerde de AB5-wet in 2019 in. Aanleiding was grote groei van taxi-app’s zoals Uber en Lyft, die de chauffeurs zien als zelfstandigen, niet als werknemers. De ogenschijnlijk eenvoudige criteria riepen al snel verzet op, omdat ze ook het werken als freelance consultant, copywriter of fotograaf onmogelijk leken te maken. Gevolg was een groeiende lijst van uitzonderingen die de wet verre van overzichtelijk maakt. Ondertussen geldt de wet al niet meer voor Uber en Lyft. In een referendum is afgedwongen dat voor hun chauffeurs een aparte regeling geldt.

Hoe de PRO Act ontvangen wordt

De meningen over de PRO Act zijn verdeeld. Het idee dat werknemers beter in staat zijn zich te organiseren krijgt brede steun van de Democraten. Belangenbehartigers van freelancers vrezen de – niet direct bedoelde – effecten voor freelancers. Een deel van de ongeveer 57 miljoen freelancers in de VS vreest dat ze door deze regels niet meer verder kunnen als zelfstandigen. Sommige commentatoren wijzen erop dat de gevolgen niet zo groot zullen zijn. De PRO Act is namelijk een wijziging van de National Labor Relations Act, deze wet regelt primair het recht om zich te organiseren in vakbonden. Om arbeidsrelaties met freelancers ingrijpender te wijzigen, zouden ook andere arbeidswetten moeten worden aangepast.

Huidige status van de PRO Act

Zo ver is het nog niet. De PRO Act is met een kleine meerderheid goedgekeurd door het Huis van Afgevaardigden. De Senaat lijkt minder enthousiast, er is zelfs nog geen meerderheid om het wetsvoorstel op de agenda te zetten. Daarmee duurt – ook in de Verenigde Staten – het debat door over hoe je nu bepaalt wie wel en geen freelancer is en hoe een balans aan te brengen in het beschermen van kwetsbare werkenden en ruimte houden voor ondernemende zelfstandigen.

Meer weten?

Wil je meer weten over hoe de ABC wetgeving in Californië werkt en wat de kritiek daar op is? Lees dat het hoofdstuk over de VS in de paper "Zelfstandigheid, flexibiliteit en sociale zekerheid. Een kijkje over de grens".